Oczyszczalnia ścieków
Komunalna Oczyszczalnia Ścieków jest zlokalizowana w gminie Grodzisk Mazowiecki w miejscowości Chrzanów Duży, znajdującej się przy północnej granicy miasta Grodzisk Mazowiecki. Do oczyszczalni dopływają ścieki komunalne z miasta i gminy Grodzisk Mazowiecki oraz z miast Milanówek, Brwinów i Podkowa Leśna. Na terenie oczyszczalni ścieków znajduje się Stacja Zlewna, do której dowożone są nieczystości ciekłe z terenów nieskanalizowanych.
Średniodobowa przepustowość oczyszczalni wynosi 21.000 m3/d.
Odbiornikiem ścieków oczyszczonych odpływających z oczyszczalni jest rzeka Rokitnica Stara. Komunalna oczyszczalnia ścieków w Chrzanowie Dużym jest oczyszczalnią mechaniczno – biologiczną z podwyższonym stopniem usuwania związków biogennych.
Część mechaniczna oczyszczalni ścieków:
- Krata rzadka o konstrukcji zgrzebłowej, która zatrzymuje zanieczyszczenia ze ścieków o rozmiarze powyżej 30 mm.
- Hala krat wyposażona w 2 kraty gęste o konstrukcji hakowo taśmowej, służące do usuwania ze ścieków zanieczyszczeń o rozmiarze większym od 6 mm. Wydzielone w procesie cedzenia zanieczyszczenia na kracie rzadkiej i na kratach gęstych to odpad, tzw. skratki, które okresowo są odbierane z terenu oczyszczalni przez wyspecjalizowane firmy zajmujące się ich utylizacją.
- Ścieki „po kratach” dopływają do czerpni pompowni głównej wyposażonej w cztery pompy o wydajności ok 650m3/h każda, skąd są podawane pompami na 2 piaskowniki wirowe, będące hydrocyklonami, tj. zbiornikami w kształcie odwróconego stożka, w których w wyniku działania sił odśrodkowych następuje oddzielenie części mineralnych (piasek) od ścieków. Pulpa piasku jest odprowadzana pompą z piaskownika do jednego z dwóch separatorów piasku. W nich następuje oddzielenie piasku od ścieków. Zawartość piaskowników to odpad, który wydzielony w piaskownika jest okresowo odbierany z terenu oczyszczalni przez wyspecjalizowane firmy zajmujące się jego utylizacją.
- Osadniki wstępne to 2 obiekty części mechanicznej oczyszczalni, w których w wyniku procesu sedymentacji (opadania zawiesiny) następuje oddzielenie zawiesin, głównie organicznych od oczyszczanych ścieków oraz usuwanie ze ścieków zawiesin lżejszych od wody np. tłuszczy. Wydzielone zawiesiny są odprowadzane z osadników wstępnych do czerpni pompowni osadu wstępnego niezagęszczonego, następnie do dwóch zagęszczaczy grawitacyjnych, skąd po zagęszczeniu jako osad wstępny zagęszczony kierowany jest do pompowni osadu zagęszczonego a następnie do trzech wydzielonych komór fermentacyjnych (WKF), gdzie w wyniku procesów biologicznej fermentacji metanowej ulega stabilizacji. Podczas procesu fermentacji metanowej powstaje palny gaz tzw. biogaz.
Część biologiczna oczyszczalni ścieków
Reaktory biologiczne
Obecnie oczyszczalnia wykorzystuje dwa równolegle pracujące reaktory w biologicznym procesie oczyszczania.
Oba obiekty posiadają identyczną pojemność hydrauliczną oraz takie same komory funkcyjne
- Komora predenitryfikacj, gdzie następuje usunięcie utlenionych form azotu zawartych w osadzie recyrkulowanym, przygotowując tym samym środowisko bytowe dla mikroorganizmów wykorzystywanych w procesie defosfatacji.
- Komora defosfatacji, jest niezbędnym elementem przy usuwaniu ze ścieków fosforu ( związek biogenny) na drodze biologicznej.
- Komora denitryfikacyjna, gdzie usuwa się ze ścieków azot (związek biogeny) na drodze biologicznej (mikroorganizmy w wyniku procesów metabolicznych redukują związki azotu do postaci gazowej),
- Komora nitryfikacji, gdzie związki organiczne i nieorganiczne zawarte w ściekach, w środowisku tlenowym, są wykorzystywane przez mikroorganizmy tworzące struktury kłaczków, czyli tzw. „osad czynny” jako pokarm.
W trakcie biologicznego procesu oczyszczania ścieków populacja mikroorganizmów rośnie, dlatego część tej biomasy usuwamy z układu technologicznego jako osad czynny nadmierny, który po zagęszczeniu jest wykorzystywany do produkcji biogazu w wydzielonych komorach fermentacyjnych (WKF).
Osadniki wtórne
- Mieszanina ścieków oczyszczonych z osadem czynnym odpływa z reaktora biologicznego do 4 osadników wtórnych, gdzie na drodze sedymentacji następuje oddzielenie osadu czynnego od oczyszczonych ścieków.
- Sklarowane ścieki odpływają z osadników wtórnych poprzez kanał wylotowy i koryto pomiarowe, umożliwiające pomiar ciągły ilości ścieków oczyszczonych odprowadzanych do rzeki Rokitnicy Starej, zaś osad czynny nadmierny przepływa z osadników wtórnych do czerpni osadu nadmiernego i recyrkulowanego. Stąd osad czynny jest zawracany (recyrkulowany) z powrotem do reaktora biologicznego, a jego nadmiar (osad czynny nadmierny) jest odprowadzany z układu. Osad ten po zagęszczeniu jest wykorzystywany do produkcji biogazu w Wydzielonych Komorach Fermentacji gdzie jest stabilizowany łącznie z osadem wstępnym, a następnie poddawany odwadnianiu w wyniku czego powstaje odpad „ustabilizowany komunalny osad ściekowy” który przekazywany jest do utylizacji uprawnionym odbiorcom.
Część osadowo - biogazowa oczyszczalni ścieków
Wszystkie osady powstające w oczyszczalni ścieków, czyli osad wstępny i osad czynny nadmierny są kierowane do węzła, w którym prowadzony jest proces fermentacji metanowej. Węzeł ten to zaplecze wydzielonych komór fermentacyjnych (WKF).
W procesie fermentacji osady są stabilizowane, w wyniku fermentacji powstaje też gaz palny – biogaz, którego ok. 65% stanowi metan.
Biogaz służy jako paliwo dla dwóch kogeneratorów zainstalowanych w stacji kogeneracji lub też dla kotłowni.
W stacji kogeneracji biogaz wykorzystywany jest do produkcji energii elektrycznej i ciepła w skojarzeniu. W razie potrzeb biogaz może być wykorzystany w kotłowni do produkcji ciepła wykorzystywanego do ogrzewania pomieszczeń oczyszczalni oraz wytworzenia tzw. ciepła technologicznego. Przefermentowany osad z WKF-ów jest poddawany procesowi odwadniania na wirówkach dekantacyjnych. Odwodniony ustabilizowany komunalny osad ściekowy to odpad, jest on odbierany z terenu oczyszczalni przez wyspecjalizowane firmy zajmujące się jego utylizacją.
Inwestycje zrealizowane w ostatnich kilku latach
W związku z rozwojem nowoczesnych technologii oczyszczania ścieków oraz dynamicznym rozwojem regionu gminy Grodzisk Mazowiecki, w ostatnich latach podjęto szereg decyzji zmierzających do rozbudowy i gruntownej modernizacji oczyszczalni ścieków w Chrzanowie Dużym celem poprawy parametrów ilościowych i jakościowych oczyszczania ścieków, jak również wdrożenia szeregu rozwiązań proekologicznych tak aby przepustowość oczyszczalni nie stanowiła bariery rozwojowej dla miasta i gminy Grodzisk Mazowiecki.
- Gruntownym pracom modernizacyjnym zostały poddane dwa stare, wyłączone z eksploatacji osadniki wtórne, które w wyniku powyższych prac zostały wyposażone m.in. w ślimakowe zgarniacze powierzchniowe, co umożliwiło sprawne usuwanie części flotujących z oczyszczanych ścieków.
- Ponadto zakończono budowę stacji dozowania zewnętrznego źródła węgla, dzięki czemu poprawiono automatyzację procesu biologicznego oczyszczania ścieków, który stał się stabilniejszy i bardziej efektywny.
- Kolejny nowo wybudowany obiekt to drugi reaktor biologiczny, równoległy w stosunku do istniejącego ciąg oczyszczania ścieków na drodze biologicznej. Dzięki czemu zwiększeniu uległa przepustowość oczyszczalni ścieków, a także nastąpiła dalsza poprawa jakości oczyszczanych ścieków.
- W celu prowadzenia zaawansowanych procesów technologicznych obiekt oczyszczalni ścieków został wyposażony w szereg urządzeń służących do pomiarów ilościowych i jakościowych ścieków i osadów. Montaż aparatury kontrolno-pomiarowej umożliwił dalszą automatyzację oczyszczalni, usprawnił monitoring, nadzór oraz sterowanie procesami oczyszczania ścieków, a co za tym idzie poprawił jakość oczyszczanych ścieków i bezpieczeństwo pracy w oczyszczalni.
- Wybudowanie nowej stacji zlewnej, umożliwiło zwiększenie ilości przyjmowanych nieczystości ciekłych z terenów nieskanalizowanych.
- Instalacje fotowoltaiczne o mocy ok. 400 [kW], która zasilając zakład w energię elektryczną, poprawia znacznie jego efektywność energetyczną.
- Najnowszym obiektem energetycznym zlokalizowanym na oczyszczalni jest stacja kogeneracji, gdzie w wyniku spalania biogazu w silnikach spalinowych o mocy do 209 kW każdy, produkowana może być energia elektryczna i ciepło.
- Wybudowanie trzeciej wydzielonej komory fermentacyjnej pozwoliło na stabilizację wszystkich osadów powstających w trakcie oczyszczania ścieków, zwiększenie przepustowości ciągu technologicznego do przetwarzania osadów co umożliwia także zwiększenie ilości produkowanego biogazu.
Wykonane obiekty oczyszczalni są doposażone w urządzenia (filtry) i rozwiązania jak hermetyzacja obiektów ( np. piaskowniki czy też osadniki wstępne posiadają konstrukcję hermetyczną co umożliwia odprowadzenie wszelkich odorów do wypełnionych węglem aktywnym filtrów dezodoryzacyjnych) aby przeciwdziałać emisjom substancji złowonnych jakie mogą występować w trakcie procesu oczyszczania ścieków.